“TRÙNG KHÁNH SÂM LÂM” - GIA VỊ ĐÓNG HỘP CỦA NHỮNG KẺ CÔ ĐƠN

Tựa đề: Trùng Khánh Sâm Lâm (Chunking Express) Phát hành: ngày 14 tháng 7 năm 1994 Quốc gia: Hồng Kông Đạo diễn: Vương Gia Vệ Chấm điểm: 4.5/5 Người viết: Phạm Nguyễn Bảo Ngọc - sinh viên năm 2 chuyên ngành Biên kịch Điện ảnh & Truyền hình trường ĐH KHXH&NV - ĐHQG TP. HCM

Ngay khi nhìn poster thì mình đã nghĩ bộ phim này là dành cho bản thân và thật sự nó cuốn mình đắm chìm vào thế giới của phim ngay từ những giây đầu tiên. “Trùng Khánh Sâm Lâm” xếp thứ nhất trong danh sách Phim Hong Kong hay nhất thập niên 2000. Bộ phim còn xếp thứ 17 trong danh sách những phim điện ảnh xuất sắc nhất thế giới mọi thời đại do tạp chí Time của Mỹ bình chọn và là một trong 3 bộ phim châu Á duy nhất lọt vào danh sách. Quentin Tarantino đã bảo rằng khi ông xem bộ phim này ông đã chỉ ngồi khóc. Ông khóc không chỉ vì câu chuyện phim đẹp, buồn và cảm động quá, mà ông khóc vì được xem một tác phẩm điện ảnh đúng nghĩa, một tác phẩm đẹp trong từng khuôn hình, một tác phẩm dành cho ai yêu điện ảnh đích thực. Với sự bảo chứng ấy thì nhất định không thể bỏ qua bộ phim này.

“Trùng Khánh Sâm Lâm” (khu rừng Trùng Khánh) ám chỉ những tòa nhà san sát nhau như rừng của thành phố, Trùng Khánh còn là tên một chung cư, nơi diễn ra các sự kiện trong phim. Tên tiếng anh “Chungking Express” là cách ghép hai địa danh chính của hai phần là Chungking Mansions (khu Trùng Khánh Đại Hạ) và Midnight Express (tên cửa hàng đồ ăn nhanh)

Bộ phim kể hai câu chuyện khác nhau về mối quan hệ tình cảm của hai viên cảnh sát Hồng Kông và hai người phụ nữ. Câu chuyện đầu tiên là về anh chàng cảnh sát số hiệu 223 Hà Chí Vũ, anh bị bạn gái chia tay vào ngày 1/4 nên không muốn tin đấy là sự thật. Anh cho mình thời hạn chấp nhận điều này là một tháng và hy vọng May (cô bạn gái) sẽ thay đổi suy nghĩ trước ngày sinh nhật anh. Anh đi khắp các cửa tiệm để mỗi ngày mua một hộp dứa - thứ May thích, với hạn sử dụng đến 30/4. "30 hộp dứa, 30 ngày". Đồng hồ điểm sang ngày mới thì anh gọi cú điện thoại cuối cùng cho May nhưng phía bên kia là giọng một người đàn ông, đến lúc này anh mới dám thừa nhận mối tình của mình đã chấm dứt thật rồi. Một mình trong đêm ăn hết 30 hộp dứa, tìm kiếm một ai đó để chia sẻ nhưng tất cả đều từ chối, chàng cảnh sát số hiệu 223 đến hàng rượu và gặp cô gái bí ẩn, họ không quen biết nhau, họ chỉ ngồi bên nhau và chia sẻ nỗi cô đơn cùng nhau.

Câu chuyện số hai về anh cảnh sát khác mang số hiệu 633, cũng bị bạn gái chia tay. Hằng ngày chàng chọn cách nói chuyện với đồ vật trong nhà như tìm kiếm một ai đó chia sẻ. Faye - cô nàng phục vụ hàng ăn thích anh và chọn cách thật lạ để yêu anh. Tình yêu trẻ trung và dị biệt của Faye giúp anh cảm nhận được những thay đổi diễn ra xung quanh mình sau thời gian dài bị nỗi cô đơn xâm chiếm. Hai câu chuyện của những người trẻ cô đơn diễn ra đơn giản, chậm rãi giữa một Hồng Kông xô bồ đầy náo nhiệt. Hầu hết các nhân vật trong “Trùng Khánh Sâm Lâm” đều ôm trọn nỗi cô đơn của mình với những màn độc thoại nội tâm. Đó thực sự là thử thách cho các diễn viên và họ đã xuất sắc hoàn thành màn độc thoại của mình. Có một Hà Chí Vũ (Kim Thành Vũ) si tình đến ngờ nghệch, mang cặp mắt buồn lúc nào cũng chực trào nước mắt, một chàng cảnh sát (Lương Triều Vỹ) cô độc đầy nam tính với đôi mắt biết nói, một cô nhân viên (Vương Phi) trẻ trung, tinh nghịch có thói quen mở nhạc thật to hay đặc biệt là người phụ nữ bí ẩn (Lâm Thanh Hà) được ngụy trang bởi áo mưa, kính râm, tóc giả cùng đôi giày cao gót nhưng vẫn có thể khiến khán giả đồng cảm mà chẳng cần một ánh mắt hay nụ cười. Tất cả bọn họ - những kẻ cô đơn giữa lòng Hồng Kông được thể hiện đầy chân thực và đẹp đẽ qua đôi mắt nghệ thuật của Vương Gia Vệ.

“Mỗi ngày chúng ta đều có cơ hội lướt ngang qua rất nhiều người. Có lẽ chúng ta không quen biết nhau, nhưng có lẽ chúng ta một ngày nào đó sẽ trở thành bằng hữu, cũng có khi sẽ trở thành tri kỷ.” Mình thích cái cách các nhân vật va vào nhau tình cờ nhưng đầy định mệnh. Cái vô tình ấy giúp tình tiết phim diễn ra mạch lạc, lôi cuốn, khiến khán giả xem hai câu chuyện nhưng không cảm thấy chúng tách biệt mà như sự nối tiếp của các kiếp người cô đơn. Cốt truyện xoay quanh sự cô đơn trong tâm hồn nay chuyển biến thành những cảm xúc kỳ lạ khi các nhân vật cảm nhận được hạt mầm tình yêu bắt đầu chớm nở những nụ đầu tiên. Kết thúc của hai câu chuyện thế nào, có lẽ người xem sẽ tự lý giải. Còn với đạo diễn họ Vương, thứ ông quan tâm nhất chính là ngôn ngữ điện ảnh, và cứ thế ông mặc sức tung hoành trong thế giới nghệ thuật của mình.

Kỹ thuật quay phim là một trong những điểm nổi bật nhất trong phim của Vương Gia Vệ. Mình yêu từng cảnh quay nhòe mờ, rung giật, chao đảo, từng chuyển động nhanh của dòng người giữa thành phố tấp nập bằng những cảnh quay sử dụng tốc độ màn trập thấp, từng chuyển động thật chậm như bất động khỏi thế giới xô bồ của những kẻ thất tình, thời gian trong phim cứ thế được chơi đùa trong tay “lão đại” của nền điện ảnh Hồng Kông. Người ta “say” phim như say rượu, Vương Gia Vệ dẫn người xem đê mê trong những thước phim qua âm nhạc, màu sắc, ánh sáng, nhịp điệu,... khiến họ cứ từ từ nhấp môi từng “ngụm” phim rồi lâng lâng, rồi “say” trong thế giới riêng của mình lúc nào không hay.

Có những cảnh máy quay đi theo sau hoặc như đang trốn trong một góc nào đấy để nhìn trộm các nhân vật. Người xem cũng từ điểm nhìn đó mà như đang nhìn lén nỗi cô đơn của người khác, rồi bất giác thấy thương cho mình, cho người. Nhiều cảnh quay trung cảnh, cận cảnh sử dụng trong phim cho phép khán giả gần với nhân vật hơn, tập trung vào biểu cảm và khuôn mặt. Người xem không thương làm sao được khi bắt gặp ánh mắt buồn bã của một Hà Chí Vũ nén nỗi buồn trong những ly rượu, đầy những suy nghĩ khi thấy một phụ nữ kính râm trầm ngâm thả từng hơi thuốc,...

Chi tiết đồ hộp xuất hiện ở cả hai câu chuyện. Đồ hộp là món ăn sẵn, hầu hết được dùng để ăn một mình, khi lười hoặc khi quá bận rộn thì đồ hộp rất tiện, rất gọn, tối giản. Đồ hộp bởi thế có một thứ mùi vị nên gọi là cô đơn. Anh cảnh sát số 223 ăn hết liền cả 30 hộp dứa như muốn nuốt trọn nỗi cô đơn vào mình, anh cảnh sát 633 chỉ ăn đồ hộp để cho có cái ăn, thậm chí khi cô nàng Faye lẻn vào nhà mua những đồ hộp mới nhưng dán lên bao bì cũ thì phải thật lâu anh mới nhận ra mùi vị thay đổi của chúng.

Một chi tiết mình luôn thích trong phim của Vương Gia Vệ là ông để các nhân vật của mình tựa đầu vào vai nhau. Dù cho họ cố tỏ ra mình ổn thế nào, cố tỏ ra mình mạnh mẽ thì sâu bên trong những tâm hồn ấy luôn cần sự vỗ về và chở che. Một cái vai để tựa vào là một lời an ủi không lời có sức hiệu nghiệm mạnh mẽ nhất, cái tựa vai đôi khi đến từ hai người lạ nhưng cùng cô đơn trong thế giới riêng của mình như trong câu chuyện thứ nhất, hoặc cái tựa đầu của anh cảnh sát 633 lên cô nàng Faye khi giờ đây anh đã có thể chia sẻ cảm xúc với một người thật. Chẳng cần bất kỳ câu thoại nào nhưng người xem hoàn toàn bị chinh phục bởi những lúc yếu lòng nhất của các nhân vật.

Là một người yêu vẻ đẹp mờ ảo của Hồng Kông, rong ruổi trong phố thị ngày nay để tìm kiếm những hàng quán mang vẻ đẹp xưa cũ nên xem “Trùng Khánh Sâm Lâm” mình mê lắm vì Hồng Kông trong phim được thể hiện sao mà đẹp và đặc biệt quá! Có lẽ phải có một tình yêu to lớn với Hồng Kông thì Vương Gia Vệ mới tạo ra một “Trùng Khánh Sâm Lâm” thật đặc biệt, mang đầy đủ những nét đặc trưng của Hồng Kông những năm 90 như vậy. Hồng Kông trong câu chuyện thứ nhất mang vẻ tất bật, hối hả của một thành phố về đêm, những mờ ảo xanh đỏ, những nhộn nhịp, xô bồ thì qua câu chuyện thứ hai lại là một Hồng Kông thật khác, Hồng Kông lúc này như yên bình hơn trong ngôi nhà cũ tối mang sắc xanh của chàng cảnh sát thường xuyên thủ thỉ với đồ vật trong nhà, trong một chiều mưa tại cửa hàng tiện lợi, Hồng Kông hiện diện trong những quán rượu, quán ăn với gam màu vàng xanh chủ đạo tạo nên sự ấm áp. Những ai yêu Hồng Kông hẳn nhiên sẽ dễ dàng bị chinh phục từ những giây phút đầu tiên xem “Trùng Khánh Sâm Lâm”.

Có người bảo phim của Vương Gia Vệ sến, nhưng đó là cái sến hảo hạng bậc nhất, là cái sến mà bất kì ai cũng tự nguyện nhấp môi nuốt trọn đến giọt cuối cùng, tự nguyện say mê cái sến ấy. Cái tình, cái thơ trong “Trùng Khánh Sâm Lâm” đích thị là một ly rượu ngon tuyệt hảo đủ để xoa dịu những tâm hồn yếu đuối nhất trên thế giới này.

Nếu bạn đang thất tình, hãy xem “Trùng Khánh Sâm Lâm” Nếu bạn đang cô đơn, hãy xem “Trùng Khánh Sâm Lâm” Nếu bạn đang hạnh phúc thì cũng nên xem “Trùng Khánh Sâm Lâm” Hoặc đơn giản nếu bạn muốn tìm đến một bộ phim điện ảnh đẹp, giàu ngôn ngữ điện ảnh thì đây vẫn là bộ phim dành cho bạn. Mong cho trí nhớ của mình sẽ lưu lại những cảm xúc tròn đầy khi xem “Trùng Khánh Sâm Lâm” một cách bền lâu nhất, xin trích dẫn câu thoại yêu thích trong phim để kết thúc bài review:

“Nếu trí nhớ là một cái hộp, tôi mong nó không hết hạn. Nếu có một cái hạn được đề vào, tôi hi vọng nó sẽ là "một triệu năm".